Moeite met helder schrijven? Deze zeven tips vergemakkelijken het schrijven van klare no-nonsense stukken.

Wie zich op de avontuurlijke paden van het tekstschrijven begeeft, krijgt vroeg of laat te maken met het woord ‘helder’. Vooral zakelijke documenten en online teksten komen het best tot hun recht door heldere formuleringen en duidelijk taalgebruik. Want hoe leesbaar is een jaarverslag wanneer je het doorspekt met poëtische begrippen? En hoeveel baat heeft een webtekst bij ellenlange zinnen waarin de gemiddelde lezer verdwaalt?

Helder schrijven is van groot belang als je je doelgroep wilt bereiken. En dát wil je.

In dit artikel vind je zeven praktische tips voor helder schrijven, opgesteld door een ervaren freelance tekstschrijver. Deze helpen je op weg bij het creëren van glasheldere teksten!

1. Een zin van vijftig woorden? Hak ‘m in tweeën!

Wil je helder schrijven, dan moet ‘kort en krachtig’ je motto zijn. Heb je een prachtige zin gefabriceerd die uit tientallen woorden bestaat? Pak de interpunctiebijl en breek hem in stukken. Je kunt een zin altijd opsplitsen in kortere zinnen. Heb je het gevoel dat je écht nog geen punt kunt neerzetten? Maak dan gebruik van komma’s, puntkomma’s en dubbele punten. Zorg er wel voor dat je interpunctiegebruik in orde is. Bij twijfel is het raadzaam om betrouwbare naslagwerken te raadplegen.

2. Het bijvoeglijke naamwoord: de gevreesde sluipmoordenaar

Een bijvoeglijk naamwoord is je grootste hulpmiddel wanneer je lyrische teksten creëert, maar kan voor zakelijke teksten een valkuil zijn. Bij helder schrijven is het sleutelwoord functionaliteit. Gebruik alleen een bijvoeglijk naamwoord wanneer dit daadwerkelijk iets toevoegt aan de tekst. Schrijf dus gerust over een ‘effectieve dienstverlening’, maar vermijd de term ‘goede dienstverlening’. Het woord ‘effectief’ vertelt lezers alles wat zij moeten weten. ‘Goed’, daarentegen, is een subjectief – en daarom discutabel – begrip.

Het is een misvatting dat een gebrek aan bijvoeglijke naamwoorden leidt tot gortdroge teksten. Zo creatief mogelijk omspringen met zo weinig mogelijk woorden: dát is de uitdaging. Niet een onmogelijke, overigens. De gemiddelde copywriter doet het dagelijks. Omdat creativiteit het kruid is dat helderheid lekker doet smaken.

3. Wees actief!

Wie in de actieve vorm schrijft, zet lezers sneller aan tot actie. ‘Wij lossen uw marketingvraagstuk op’ klinkt veel duidelijker dan: ‘Een oplossing voor uw marketingvraagstuk kan bij ons worden gevonden’.

Wil je helder schrijven, probeer elke zin dan actief te maken. Kun je echt niet om de passieve vorm heen? In dat geval is het slim om de zin zo kort mogelijk te houden.

4. Het is de toon die de muziek maakt…

Probeer je tekst als een lied te zien. Je wilt je publiek bereiken met rake woorden en klanken. Geef je tekst daarom een melodie die de lezer aanspreekt. Wil je helder schrijven, dan mag je de tone of voice geen moment uit het oog verliezen.

Vind je het lastig om de toon voor je tekst te bepalen? Breng je doelgroep dan eens in kaart. Je kunt namelijk alleen met je lezers communiceren als je de taal spreekt die zij verstaan.

5. Weet wat je wilt zeggen

Helder schrijven begint met een gestructureerde aanpak. Het gebruik van onduidelijke formuleringen en vage termen spruit vaak voort uit een overkoepelend probleem: de schrijver heeft vooraf geen kernboodschap geformuleerd. Aan helder schrijven gaat een denkproces vooraf. Voordat je in de digitale pen klimt en driftig aan het typen slaat, is het raadzaam om na te denken over de volgende punten:

• Doelgroep: voor wie schrijf je de tekst?
• Doel: wat wil je met de tekst bereiken?
• Inhoud: welke argumenten, voorbeelden of inzichten ondersteunen het bereiken van je doel?
• Structuur: wat is de meest logische volgorde voor het presenteren van de inhoud?

Heb je deze vragen beantwoord? Dan heb je een duidelijk beeld van het ‘geraamte’ van je tekst. Helder schrijven wordt zo een stuk gemakkelijker!

6. Helder schrijven is schrappen

Trots zet je een punt achter je laatste bondig geformuleerde zin… Klaar? Nog lang niet! Want helder schrijven is schrappen. En herschrijven. Het is een ietwat bittere pil om te slikken, maar je eerste versie is zelden je beste versie.

Begin niet meteen met strepen. Leg je tekst even weg en kijk er een tijdje later weer naar. Dan heb je een frisse blik en is je beoordelingsvermogen beter. Schrap overbodige woorden en zinnen die informatie herhalen. Als je planning en discipline het toelaten, is het slim om dit schrapproces net zo lang te herhalen tot je tekst vrij is van alle ‘ballast’.

7. Helder schrijven is toevoegen

Helder schrijven is toch schrappen? Is tip nummer zeven dan een paradox? Absoluut niet. Maar het schrijfproces kan soms wel wat paradoxaal aanvoelen. Want helder schrijven is schrappen, maar ook toevoegen. Aanvullen. Uitbreiden. Soms ga je tijdens de eerste ‘schrapronde’ wat te ver. Je zinnen moeten kort zijn, maar ze dienen je boodschap ook goed over te brengen. Want een heldere tekst moet kort én duidelijk zijn.

Wil je helder schrijven, zoek dan naar een perfecte balans tussen bondigheid, duidelijkheid en creativiteit. Alleen zo kun je de lezer imponeren, informeren, overtuigen én motiveren.

Hulp nodig met helder schrijven? Neem gerust eens contact op met tekstbureau Lexi Perfect. Ik bespreek de mogelijkheden graag met je!